Miniemenklooster van Geraardsbergen.
Uit de collectie, Paul Callewaert.
Zegelafdruk, Miniemenklooster Geraardsbergen.
De juiste functie van deze penning/metaalafdruk/datering is niet gekend.
Materiaal:
Tin legering.
Massa: 3,30 gram.
Afmeting: 29,7 mm. x 24,4 mm.
Aanmaakplaats: Geraardsbergen.
Datering van de zegelstempel : z.j. Ca. 17e eeuw.
Voorzijde: Binnen een gladde dubbele ovale parelcirkel,
het omschrift:
° SIGILL° FF ° MINIMORVM° CONVENTVS° GERARDI° MONTENSIS
Sigillum fr. minimorum conventus gerardi montensis
Een gezeten gekroonde heilige Catharina van Alexandrië, met nimbus.
In de rechterhand, een zwaard die een rat doorboord.
In de linkerhand, een martelaarspalm.
Keerzijde: Blanco.
Lit.: Catalogue d'une belle collection de medailles... du cabinet de feu M. de Comte de Renesse- Breidbach, p. 27 nr. 4.
Aanvulling: de zegelmatrijs wordt bewaard in het Algemeen Rijksarchief in Brussel (I 347- 35458)
Stad-zegel Groningen
Uit de collectie, Paul Callewaert.
Metaalafdruk van het "Grootzegel" stad Groningen, uit 1276.
De juiste functie van deze metaalafdruk/datering/plaats is onbekend.
Materiaal: Lood.
Massa: 414,30 gram.
Diameter: 81,7 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Groningen (?)
Datering van de zegelstempel: z.j. Onbekend.
Voorzijde: Binnen een fijne randboord,
St. Maartenskerk/St. Martinikerk.
Boven het kerkdak vijf sterren.
Omschrift:
✠ SIGILLVM CI / VITATIS / GRONIEN / SIS
Keerzijde: Blanco.
Lit.: Nazatendevries Martinitoren; Toerisme Groningen, Martinitoren/Martinikerk.
Schuitema Meijer en Van der Veen, 1965.
Het oudste zegel van Groningen, uit 1276.
Bij dit (groot)zegel hoorde ook een contrazegel, in gebruik vanaf het einde der 13e eeuw. Het vertoont eveneens een afbeelding van de St. Maartenskerk, echter wel afwijkend van de afbeelding op het grootzegel. Dit contrazegel wordt tot in de 17e eeuw gebruikt.
Latere stadszegels vertonen allen ongeveer dezelfde afbeelding, er zijn verschillen in kleine details. Tot in 1809 worden zegels gebruikt met de afbeelding van een 13e eeuwse Martinikerk.
In de 15e eeuw kwam er nog een ander zegel in gebruik, met daarop een dubbele adelaar en een schild met een dwarsbalk. Dit zegel was echter een signet, dwz een zegel voor dagelijks gebruik en minder belangrijke zaken. Zoals gezegd bleef het grootzegel de Martinikerk vertonen.
Het wapen met de dwearsbalk is het eigenlijke wapen van de stad Groningen. Het werd in eerste instantie gevoerd op zegels van de prefecten van de stad (plaatsvervangers van de bisschop van Utrecht, de eigenlijke machtshebber). Er zijn zegels bekend van Egbert van Groningen (1263) en Adolf (1291) met daarop het schild met de dwarsbalk. Hun opvolgers uit het geslacht Van Gronebeke voerden eveneens een dwarsbalk, maar met drie rozen, geplaatst twee boven en één onder de dwarsbalk. Of deze prefecten familie waren van voornoemde Egbert en Adolf is niet duidelijk.
Of de dwarsbalk nu het wapen van de prefectenfamilie was en overgenomen is door de stad is niet bekend. Het kan evengoed andersom zijn geweest. In ieder geval wordt het wel als stadswapen gezien sinds de 14e eeuw. Het komt dan ook voor op Groningse munten.
In de loop van de 15e eeuw wordt het schild met de dwarsbalk voor een adelaar geplaatst. Bij reconstructies in de Martinikerk is een schildering uit het midden der 15e eeuw gevonden, waarop het schild voor een éénkoppige adelaar is geplaatst. De dwarsbalk is daarop ook groen, de oudste kleurenafbeelding. Al vrij snel daarna wordt de adelaar vervangen door een tweekoppig exemplaar. Deze voorstelling komt voor op een kleinzegel uit 1455. Het schild is hierbij opde borst van de adelaar geplaatst. Op munten staat het schild tussen de poten van de adelaar. In geen enkele afbeelding uit deze tijd staat de adelaar op het schild, altijd als schildhouder.
De Duitse rijksadelaar werd eigenlijk alleen gevoerd door steden die direct onder rijksgezag vielen. Groningen was niet zo'n vrije rijksstad (Deventer en Nijmegen bijvoorbeeld wel), maar was zo onafhankelijk van Utrecht, dat ze zich wel vrij beschouwden. Waarschijnlijk is de rijksadelaar daarom in het wapen opgenomen.
In de loop der 16e eeuw wordt de adelaar eveneens in het schild geplaatst. Er zijn verschillende versies bekend, met het schild op de borst of tussen de poten. Een kroon wordt in de 17e eeuw toegevoegd. Ook hier is geen sprake van enige eenduidigheid, een groot aantal kronen wordt gevoerd in de 17e en 18e eeuw. Ook hebben de koppen van de adelaar regelmatig een aureool, of een letter G tussen de koppen.
Carmelietenklooster Pont-Audemer.
Uit de collectie, Paul Callewaert.
De juiste functie van deze penning/metaalafdruk/data is niet gekend.
Lichte framentering, en ingeslagen gaatje.
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: 3,21 gram.
Diameter: 30,8 mm.
Aanmaakplaats:
Pont-Audemer (Normandië)
Datering van de zegelstempel: z.j. Ca. 13e à 14e eeuw.
Voorzijde: Binnen een dubbele parelrand.
In gemengde Romeins en gotisch majuskel.
✠ S'. COИVЄИTVS FRM : DЄ CΛRMЄL' POMTΛVD'
Wat wil zeggen (vrij vertaald): Het zegel van het klooster Carmelieten Pont-Audemer.
In het veld, een bloeiende bloementak met knoppen.
Rechtsboven, op een tak zittende vogel met opengesperde bek.
Waaruit de middeleeuwse Franse vogelroep komt.
OCCI (retrograde)
Keerzijde: Blanco.
Lit: Dictionnaire de sigillographie pratique, p. 29; Bulletin trimestriel / Société académique de l'arrondissement de
Boulogne-sur-Mer, T. 9, p 466.
Lodewijk van Guyenne.
Uit de collectie, Paul Callewaert.
Zegelafdruk, Lodewijk van Guyenne.
IV Dauphin/kroonprins van Frankrijk. (° 1397- ✠ 1415)
De juiste functie van deze penning/metaalafdruk/datering/plaats is niet gekend.
Materiaal: Lood.
Massa: 283,13 gram.
Diameter: 86,5 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.
Datering van de zegelstempel : z.j. Ca. 1409-1410
Voorzijde: Binnen een opgehoogde boord, en dubbele cirkel.
het omschrift:
S : Ludovici
: pgeniti : francorum : reg : duc : acqui / taie : dalphini : viennen:
Sigillum Ludovici, primogeniti Francorum regis, ducis Acquitanie Dalphini Viennensis.
Zegel, Lodewijk geboren koning van Frankrijk, hertog van Guyenne en Dauphin van Viennois.
Gelegen op een gearceerde achtergrond.
Een deels geharnaste ruiter, met geheven zwaard in de linkerhand.
In de rechterhand een wapenschild,
Met in het veld in de kwartieren 1 & 3 een dolfijn naar links.
In de kwartieren 2 & 4, telkens drie lelie's.
De helmtooi, bestaande uit een "Fleur de lis".
Gezeten op een steigerend paard naar rechts.
Het paard, getooid met een dek-kleed.
Keerzijde: Blanco.
Lit.: Collection des sceaux, M. Douët D'arcq, Paris, 1863, pag. 360.
De ware reden voor de titel van Dauphin moet gezocht worden in de Romeinse naam van deze regio rond Vienne.
De Romeinen noemden de streek Delphinatus Viennensis, afgeleid van het Griekse woord 'adolphos', dat broeder betekent.
Delphinatus Viennensis is dus letterlijk vertaald 'de broederschap van Vienne', en heeft op zich niets te maken met een dolfijn.
De Dauphins namen de dolfijn pas in de 13e eeuw in hun wapen op: in goud een dolfijn van azuur, gevind en gekieuwd van keel.
Jakemart Herebaut.
Uit de collectie, Paul Callewaert.
Zegelafdruk, van Jakemart Herebaut.
Nachtwaker ?
De juiste functie van deze penning/metaalafdruk/datering/plaats is niet gekend.
Materiaal: Tin legering.
Massa: 1,69 gram.
Diameter: 20,3 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.
Datering van de zegelstempel : z.j. Ca. 15e eeuw.
Voorzijde: Binnen een gladde dubbele cirkel,
het omschrift:
S' IΛkЄMΛRT HЄRЄBΛ/VT
Sigillum Jakemart Herebaut
Centraal, een gaande man naar rechts.
Dragende een lans/speer op de linkerschouder.
Dragende op de rechterzij, een zwaard.
De voeten, hoofd en speerpunt, doorbreken het omschrift.
Het veld versiert, met diverse puntversiering.
Keerzijde: Blanco.
Lit.: Catalogue d'une belle collection de medailles... du cabinet de feu M. de Comte de Renesse- Breidbach, p. 31 nr. 111.
Katholieke Universiteit Leuven.
Uit de collectie, Paul Callewaert.
Zegelafdruk, Katholieke Universiteit van Leuven.
Onder rector Oswaldus Fredericus Crabeels en Hendrik Jozef Rega.
De juiste functie van deze metaalafdruk is niet gekend.
Materiaal: Lood.
Massa: 109 gram.
Diameter: 59,5 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Leuven.
Datering van de zegelstempel : 1697
Voorzijde: Binnen een gladde dubbele cirkel, en bladrand.
het omschrift:
SIG. RECTORATVS . STVDII . LOVANIENSIS . 1697 .
Sigillum rectoratus studie Louvaniensis.
Zegel rectoraat universiteit Leuven.
Achter het wapenschild van de stad Leuven.
De heilige St-Pieter, in de linkerhand een opengeslagen boek/bijbel.
In de rechterhand, een grote sleutel.
Keerzijde: Blanco.
Lit.: Inventaris medaillecollectie van het Liberaal archief, nrs.
694 en 695. Naar model zegelstempel, vermeld als medaille nav het 500 jarige bestaan van de KULeuven.
Kortrijk, Proost en Schepenen.
Uit de collectie, Anthony Pattyn.
Zegelafdruk, van de Kortrijkse proosten en schepenen.
Materiaal: Lood.
Massa: 300 gram.
Diameter: 87 mm.
Aanmaakplaats:
z.pl. Kortrijk.
Datering van de zegelstempel : z.j. Ca. 1282-1309
Voorzijde: Binnen twee parelcirkels.
het omschrift:
✠ S . PREPOSITORVM ET SCABINORVM CVRTRACENSIVM .
Sigillum Prepositorum et scabinorum Curtracensium
Zegel van proost en schepenen Kortrijk.
Gelegen op een getralied veld.
St-Maarten gezeten op een paard, naar links gaand.
In de lnkerhand een mantel/deken.
In de rechterhand, een zwaard,
waarmee hij het deken in twee stukken snijd.
Rechts, een schaars geklede arme,
die het deel van het dekkleed in ontvangst neemt.
Keerzijde: Blanco.
Lit.: Stadsmuseum Kortrijk, objectnr. MOS/7133; Douet d'Arcq. Collection des sceaux. Fin de la Premiere Partie, pag.360 nr.10687; Germain Demay. Inventaire des sceaux de la Flandre, pag.429 nr.3911; Charles Mussely. La Salle échevinale de Courtrai réstaurée par les soins de l'administration, pag.128.
Keizer Sigimund.
Uit de collectie, Paul Callewaert.
Zegelafdruk, Keizer Sigimund.
Als Rooms keizer, en koning van Hongarije en Bohemen.
De juiste functie van deze metaalafdruk/datering is niet gekend.
Materiaal: Lood.
Massa:
300 gram.
Diameter: 83 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.
Datering van de zegelstempel : z.j. Ca. 1434
Voorzijde: Binnen een gladde verhoogde boord,
het omschrift in de buitenbaan:
✠ Sigillum . imperialis . iudicii . curie . Sigiſmundi . divina . favente . clemencia . Romanorum .
Omschrift in de binnenbaan:
✥ ſemper . auguſti . ac . hungarie . Bohemie . dalmacie . croacie . zc . Regis .
Keizer Sigimund, gekleed in kroningsgewaad.
Met mantel, stola en kroon.
In de rechterhand, een horizontaal gelegen zwaard.
In de linkerhand, een scepter.
De achtergrond, geruit motief met sterren.
Keerzijde: Blanco.
Lit.: O. Posse, Die Siegel der Deutschen Kaiser und Könige 2 (1910) 18 Nr°5; Siegelsammlung, Institut für Geschichte, München nr.
1/23.
Onbekend.(Marie, dame van Mortagne ?)
Uit de collectie, Paul Callewaert.
Ovale zegelafdruk, met Dame.
De juiste functie van deze penning/metaalafdruk/plaats/datering is niet gekend.
Materiaal:
Tin legering.
Massa: 9,25 gram.
Afmeting: 31,3 mm. x 45,3 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. (Doornik ?)
Datering van de zegelstempel : z.j. Ca. 13e eeuw.
Voorzijde: Binnen
een gesloten ovaal,
Een staande edelvrouw, naar links gewend.
In de rechterhand, een tuil bloemen/lelie ?
Links het wapenschild van Vlaanderen ?
Aan haar voeten, een (wind)hond.
MADAM(Є) / DЄ MO (Mortage ?)
Keerzijde: Blanco.
Lit.: Douët d'Arcq, Collection des sceaux, 10493-10495.
Fernand Pedrez.
Uit de collectie, Paul Callewaert.
Zegelafdruk van, Pédre Fernand.
De juiste functie van deze penning/metaalafdruk/plaats is niet gekend.
Materiaal: Tin legering.
Massa: 8,03
gram.
Diameter: 41,4 mm. x 40,4 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. (Cambrai ?)
Datering van de zegelstempel : z.j. Ca. 1277
Voorzijde: Binnen een vierlobbige (quadrilobé) voorstelling.
Centraal in het vierkant,
Twee staande geiten tegen elkaar geleund,
begrazen de boom die hen scheid.
In de vier lobben die rusten, op het binnenveld.
Telkens een gaande leeuw.
Omschrift:
✠ S' D' FЄRNA PЄDRЄZ FILIO D' DOM PЄDRO PONZ
Selio de Fernan Pedrez, filio de dom Pedre Ponz.
Keerzijde: Blanco.
Lit.: M. Douët d'Arcq, Collection de sceaux, T. III Paris, Henri Plon, 1868, p. 454.
Philips IV als hertog van Gelderland.
Uit de collectie, Wilco de Keijzer.
Zegelafdruk, Philips IV als hertog van Gelderland.
De juiste functie van deze penning/metaalafdruk/datering is niet gekend.
Charters van de Raad van Gelderland werden met dit zegel bezegeld.
Drie pengaatjes voor ophanging.
Materiaal: Tin.
Massa: Onbekend.
Diameter: 102 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Gelderland.
Datering van de zegelstempel : z.j. Ca.1622.
Voorzijde: Binnen een geprofileerde boord.
Omschrift:
S:PHI:IIII .D:G:REX.HISP.Ƶc ARCH.AVST:DVX.BVRG:BRAB:GELD.Ƶc COMI.FLAND.ZVTPHA.Ƶc.
Zegel, Philips IV Bij de gratie Gods, koning van Spanje enz. aartshertog van Oostenrijk, hertog van Bourgondië, Brabant, Gelderland enz. graaf van Vlaanderen, Zutphen enz.
De geharnaste Philips IV, gezeten op een steigerend paard naar links.
Op de borst, de ketting met juweel van het Gulden Vlies.
In de rechterhand, een geheven zwaard.
In de linkerhand, de teugels vasthoudende.
Het paard bedekt met het dekkleed van Spanje,
op de borst het dekkleed met de wapens van Gelderland.
Bovenaan het gekroond wapenschild van Philips IV,
de kroon doorbreekt de legende.
Omsloten met de ketting van vuurijzers, met wegspringende vonken.
Ter weerszijden van de ruiter, een gekroond wapenschild van Gelderland.
"Een dubbelstaartige gekroonde leeuw van goud, getongd en genageld van keel"
Op de achtergrond, de steden en dorpen van Gelderland.
Onderaan een cartouche met de letters.
.D.G.C.Z.
Keerzijde: Blanco.
Guillaume Uten-Liemingen.
Uit de collectie, Paul Callewaert.
Zegelafdruk, van Guillaume Uten-Liemingen
De juiste functie van deze penning/metaalafdruk/datering is niet gekend.
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: 3,04 gram.
Diameter: 24,2 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Leuven ?.
Datering van de zegelstempel : z.j. Ca. 15e eeuw.
Voorzijde: Binnen een gladde cirkel,
het omschrift:
S' GVILLIЄVM UTЄ LIMINGЄ
Sigillum Guilliaume Uten Lieminghen
Het wapenschild van de patriciërsfamilie Uten Liemingen.
Het schildhoofd gebroken, met een brisuur.
De schildhouder, als een gevleugelde engel.
Rechts van het wapen, de gotische letters dr / v / a
Links van het schild, de gotische letters b / v
Keerzijde: Blanco.
Lit.: Revue belge de numismatique, 62, 1906, pag 398.
Jan van Scapvelde.
Uit de collectie, Paul Callewaert.
Zegelafdruk, van Jan van Scapvelde.
De juiste functie van deze penning/metaalafdruk/datering/plaats is niet gekend.
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: 2,30 gram.
Diameter: 24,6 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.
Datering van de zegelstempel : z.j. Ca. 15e eeuw.
Voorzijde: Binnen een gladde cirkel,
het omschrift:
S' Ian / VA"SCAPVЄ / LDЄ fs IA'
Sigillum Jan van Scapvelde filius Jan.
Binnen een zespas,
een wapenschild, met monogram.
Keerzijde: Blanco.
Lit.: Catalogue d'une belle collection de medailles... du cabinet de feu M. de Comte de Renesse- Breidbach, p. 31 nr. 121.
Jan vanden Spelove.
Uit de collectie, Paul Callewaert.
Zegelafdruk, van Jan vanden Spelove.
De juiste functie van deze penning/metaalafdruk/datering/plaats is niet gekend.
Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: 1,14 gram.
Diameter: 20,3 mm.
Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.
Datering van de zegelstempel : z.j. Ca. 14e eeuw.
Voorzijde: Binnen een gladde cirkel,
het omschrift:
S' IA/n VΛNDЄN SPЄLO / VЄ
Sigillum Jan vanden Spelove
Centraal, binnen een cirkel.
Een naar links varende kogge.
De wimpel, in de mast naar links waaiende.
Keerzijde: Blanco.
Aanvulling: In het Algemeen Rijksarchief te Brussel, zijn afbeeldingen terug te vinden van ene Jan vanden Spelove, en was schepen in Aarschot rond de periode 1350. Zes jaar eerder was ene Hendrik vanden Spelove eveneens schepen in Aarschot. Bij beide afbeeldingen, is een varend schip naar links afgebeeld.
Tarascon
Uit de collectie, Paul Callewaert.
Consulaire zegel van Tarascon.
De juiste functie van deze penning/metaalafdruk is niet gekend.
Materiaal: Tin legering.
Massa: 6,81 gram.
Diameter: 32,9 mm.
Aanmaakplaats:
Tarascon (Bouches-du-Rhône)
Datering van de zegelstempel : z.j. Ca. 1236-1249
Voorzijde: Binnen een gladde dubbele cirkel,
het omschrift:
SIGILLVM CONSVLVM TARASCONIS :
Sigillum consulum Tarasconis
Centraal, een kasteeltoren.
Geflankeerd door twee kerk/kapel ? gebouwen.
Beiden getopt, en bevlagd.
Onder de kasteeltoren een naar rechts gaande draak met gekrulde staart.
Keerzijde: Blanco.
Lit.: Louis Douët-d'Arcq, Collection de sceaux: ptie. Sceax de la France,, pag 340, 5502.; Marquis de Migieu, Recueil des sceaux du moyen âge, dits sceaux gothique, planche 2, nr. 5.; Louis Blancard, Iconographie des Sceaux et Bulles, planche XXXVI, pag 75, nr 1.
Universiteit Keulen.
Uit de collectie, Paul Callewaert.
Zegelafdruk, van de universiteit van Keulen.
De juiste functie van deze metaalafdruk/datering is niet gekend.
Materiaal: Lood.
Massa: 166,47 gram.
Diameter:
75 mm.
Aanmaakplaats: Keulen.
Datering van de zegelstempel : z.j. eerste gebruik 06/12/1392
De universiteit is opgeheven in 1798.
Voorzijde: Binnen een gladde dubbele cirkel,
het omschrift:
: s : universitatis : studii : / : sce : civitatis : Coloniensis
Sigillum universitatis studii sanctæ civitatis Coloniensis
Zegel van de universiteit van de heilige stad Keulen.
Onder een baldakijn.
De aanbidding der Wijzen.
De drie koningen bieden geschenken aan,
Maria en kindje Jezus.
H. Maria gezeten op een troon, met haar zoon Jezus in de handen.
Net onder de troonhemel, de ster die hen de weg wijsde.
In de afsnede, het wapenschild van de stad Keulen.
Drie kronen in het veld, met een gearceerd onderkwartier (kleurbepaling)
In latere fase werd dit gearceerd veld, gevuld met 11 tongen.
Ter weerszijden van het schild, een drieblad.
Keerzijde: Blanco.
Lit.: Diederich, Toni and Manfred Huiskes, "Das große Siegel der Universität Köln in neuem Licht" Geschichte in Köln, 44.1 (2015): 139-150. Retrieved 2 Jun. 2019, from doi:10.7788/gik.1998.44.1.139
De originele zegelstempel wordt bewaard in het Kölnisches Museum.
Vrasene.
Uit de collectie, Paul Callewaert.
Zegelafdruk, van een priester uit Vrasene.
De juiste functie van deze penning/metaalafdruk/datering is niet gekend.
Materiaal: Tin legering.
Massa: 0,74 gram.
Diameter: 16,5 mm.
Aanmaakplaats: Vrasene.
Datering van de zegelstempel : z.j. Ca. eind 13e begin 14e eeuw.
Voorzijde: Binnen een gladde dubbele cirkel,
het omschrift:
✠ S' B . PBRI . VRΛSЄNЄ
Sigillum presbiteri Vrasene
Gelegen op het veld, in twee regels:
VRA / SЄN
Keerzijde: Blanco.
Lit.: Catalogue d'une belle collection de medailles... du cabinet de feu M. de Comte de Renesse- Breidbach, p. 30 nr. 78.
Aanvulling: de originele zegelstempel wordt bewaard in het Algemeen Rijksarchief in Brussel.
Deel deze pagina