Pentagram / pentakel.

Het pentagram of pentakel is een vijfpuntige ster en een van de oudste symbolen ter wereld: het werd reeds meer dan 4000 jaar voor Christus gebruikt.

De naam stamt van het Griekse πεντάγραμμον pentagrammon, hetgeen vijf lijnen betekent.

In Griekenland wordt het pentagram ook wel pentalfa, vijf alfa's, genoemd, omdat er vijf A's in zijn te herkennen.

Symboliek

Het symbool wordt op veel plaatsen gebruikt, onder andere in logo's van militaire organisaties. Het pentagram wordt gebruikt als symbool in de esoterie en het occultisme. Bijvoorbeeld was het pentagram het symbool van de wiskundige Pythagoras. Het werd door de katharen bij hun rituelen gebruikt.Het pentagram is oorspronkelijk een heidens, voorchristelijk symbool. Wiskunde was in de middeleeuwen een van de zeven verboden kunsten. Door zijn band met de wiskunde werd het pentagram daarom een negatief symbool. Het pentagram komt veel voor in Wiccakringen, die het symbool linken aan de elementen en spiritualiteit. Het pentagram zou door Constantijn de Grote een duivels symbool zijn geworden, dat hij gebruikte om heidenen te bekeren tot het christendom. Halverwege de 19e eeuw is hierin onderscheid gemaakt: met de punt omhoog zou goed zijn, gericht naar de hemel. Met de punt omlaag verkeerd, naar de onderwereld. De kracht van dit symbool komt tot uiting dat het in principe beide oriëntaties in zich heeft. In de vijf kruispunten van de ster past een kleinere ster die precies omgekeerd is georiënteerd. Zodoende draagt het goede het kwade in zich en omgekeerd. In het modern satanisme wordt toch een omgekeerde versie van het pentagram gebruikt. Door sommige mensen wordt dit teken daarom ook wel gezien als het teken van Satan, de duivel. De esoterische opvatting van evenwicht in dualiteit komt men tegen in het Yin en Yang symbool, in de davidster, de links en rechts draaiende swastika en het kruis. Door de oneindige herhaling van de figuur in zichzelf is het bij uitstek het symbool van de mens, die zich in de juiste verhouding tot het oneindige weet te plaatsen met de beide benen op de vloer. 

Het wordt ook gezien als het symbool van volmaaktheid en vrouwelijkheid:

• De planeet Venus, symbool voor de vrouwelijkheid, vormt het pentagram wanneer haar weg wordt gevolgd tussen de sterren vanwege haar retrograde bewegingen.
• Het pentagram kan staan voor het evenwicht van de vijf elementen.
• Het pentagram kan ook staan voor de vijf klassieke zintuigen: voelen, zien, ruiken, horen en proeven.

Het pentagram wordt ook wel druïdenvoet of druïdenster genoemd, zie ook druïde. Het pentagram komt ook voor op skûtsjes.

Penning type "Pentagram"(PG 01)

Bodemvondst, Jules van der Vleuten.

Penning met pentagram/bloemmotief

De juiste functie/datering/plaats voor deze penning is niet gekend.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 1,3 gram.

Diameter: 18 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. Ca. 1350-1450

Voorzijde: Vijfpuntster, pentagram motief,

gelegen op een gearceerd veld.

De lijnen lopen door, van sterpunt naar sterpunt.

Omsloten met een gearceerde sierband,

die een pseudo-legende voorstelt.

Keerzijde: Zesblad bloemmotief.

Waarvan de blaadjes blanco zijn.

Omsloten door gladde buitenrand,

Centraal in het bloemhart, een (passer) punt.

Lit.: Pelsdonk 420.

Penning type "Pentagram" (PG 02)

Bodemvondst, Erwin Suurd.

Penning met pentagram/bloemmotief

De juiste functie/datering/plaats voor deze penning is niet gekend.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 6,52 gram.

Diameter: 28 mm..

Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. Ca. 1350-1450

Voorzijde: Vijfpunt-ster, pentagram motief.

De vrije hoeken, versiert met telkens drie puntjes/bolletjes.

De lijnen lopen door, van sterpunt naar sterpunt.

Omsloten met een gearceerde sierband,

die een pseudo-legende voorstelt.

Centraal, een (passer) punt.

Keerzijde: Binnen een gearceerde sierband,

die een pseudo-legende voorstelt.

Gelegen op een fijn gelelied kruis.

Breed gevoet, slank glad kruis.

De voeten raken de binnencirkel.

Lit.: Pelsdonk 420.

Penning type "Pentagram" (PG 03)

Bodemvondst.

Penning met pentagram/kruis.

Licht gefragmenteerd aan de rand.

De juiste functie/datering/plaats voor deze penning is niet gekend.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 1 gram.

Diameter: 11 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. Ca. 1350-1450

Voorzijde: Vijfpuntster, pentagram motief,

gelegen op een gearceerd veld.

De lijnen lopen door, van sterpunt naar sterpunt.

Omsloten met een gladde cirkel.

De punten van de pentagram, komen tegen de cirkel.

Keerzijde: Binnen een gladde cirkel.

Lang smal kruis.

In de kwartieren, telkens een punt/bolletje.

Het punt/bolletje raakt de buitencirkel.

Lit.: Pelsdonk 424.

Penning type "Pentagram" (PG 04)

Bodemvondst, Paul Blomme.

Penning met pentagram/kruis.

De juiste functie/datering/plaats voor deze penning is niet gekend.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 6,4 gram.

Diameter: 27 mm. x 24 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. Ca. 1350-1450

Voorzijde: Binnen een gladde cirkel.

Vijfpuntster, pentagram motief.

De lijnen lopen door, van sterpunt naar sterpunt.

De punten van de pentagram, komen tegen de cirkel.

In de kruislijnhoeken, telkens een haakse lijn tot de buitenrand.

Centraal, een (passer) punt.

Keerzijde: Binnen een gladde cirkel.

Lang smal gevoet kruis. (kruisvoet)

In de kwartieren, telkens een letter (?)

H / O / Y / I (?)

Centraal, een (passer) punt.

Lit.: Pelsdonk 424.

Penning type "Pentagram" (PG 05)

Bodemvondst, Danny Hennekeij.

Penning met pentagram/kruis.

De juiste functie/datering/plaats voor deze penning is niet gekend.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 1,85 gram.

Diameter: 18,4 mm. x 19,6 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. Ca. 1350-1450

Voorzijde: Binnen een gladde cirkel.

Vijfpuntster, pentagram motief.

De lijnen lopen door, van sterpunt naar sterpunt.

De punten van de pentagram, komen tegen de cirkel.

Keerzijde: Gelegen op het veld.

Lang, smal en glad kruis.

Waarbij in de kwartieren, telkens drie strepen.

Stralen die het kruis omsluiten.

Lit.: Pelsdonk 424.

Penning type "Pentagram" (PG 06)

Bodemvondst, uit particuliere collectie.

Penning met pentagram/monogram.

De juiste functie/datering/plaats voor deze penning is niet gekend.

Materiaal: Lood/tin legering.

Bewerking: Gegoten.

Massa: Onbekend.

Diameter: Ø 20 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. Ca. 1375-1575

Voorzijde: Binnen een gladde cirkel.

Vijfpuntster, pentagram motief.

De lijnen lopen door, van sterpunt naar sterpunt.

Het pentagram getopt met een kruis.

Keerzijde: Binnen een gladde cirkel/boord.

Monogram van de letters

V W of W V

Lit.: voorbeelden penningen met pentagram, J.E.L. Pelsdonk, Pennincxkens van Loode pag.201.

Penning type "Pentagram" (PG 07)

Bodemvondst, uit particuliere collectie.

Enkelzijdig pentagram (penning ?).

De juiste functie/datering/plaats voor deze penning is niet gekend.

Materiaal: Lood.

Bewerking: Gegoten.

Massa: 19 gram.

Diameter: Ø 45 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. Ca. 16e eeuw (?)

Voorzijde: Vijfpuntster, pentagram motief.

De lijnen lopen door, van sterpunt naar sterpunt.

Keerzijde: Blanco.

Moeilijk te bepalen datering, mogelijks gebruikt als amulet.

Gegoten in pentagramvorm, of verknipt ?

Penning type "Pentagram" (PG 08)

Bodemvondst, UK.

Penning Pentagram/rituele cirkel.

De juiste functie/datering/plaats van deze penning is onbekend.

Gefragmenteerd aan de rand.

Uitgebroken pengat.

Materiaal: Lood/tin legering.

Bewerking: Gegoten.

Massa: Onbekend.

Diameter: Ø 25 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend (UK).

Datering: z.j. Ca. 16de à 17de eeuw.

Voorzijde: Binnen een gladde cirkel.

In het veld, een achtpuntige ster.

De lijnen doortrokken.

Centraal een symbool.

In de vrije buitenhoeken telkens een symbool.

Keerzijde: Binnen een gladde cirkel.

In het veld, de letters

I x F  (?)

Boven de letters de letter M (?)

Onder de letters een symbool.

Lit.: voorbeelden penningen met pentagram, J.E.L. Pelsdonk, Pennincxkens van Loode pag.201.

Penning type "Pentagram" (PG 09)

Bodemvondst, Jean-Pierre Schoutens.

Bezweringsloodje.

De juiste functie/datering/plaats voor deze

penning/loodje is niet gekend.

Materiaal: Lood/tin legering.

Bewerking: Ingekrast/ingekerft.

Massa: 27,20 gram.

Afmetingen: 38 mm. x 36 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Onbekend.

Datering: z.j. Ca. 16de à 17de eeuw.

Voorzijde: Gelegen in een rechhoekig plaatje.

Met afgeronde hoeken.

Ingekrast/ingekerft.

Vijfpuntster, pentagram motief.

(Heksenkruis)

De lijnen lopen door, van sterpunt naar sterpunt.

Keerzijde: Gelegen in een rechthoekig plaatje.

Met afgeronde hoeken.

Ingekrast/ingekerft.

De letters:

        M  / S 

Magum Sistitur.

________________________________________